Estrella

Pork Barrel – 
Mga Tanong at Kuru-kuro 
ng Isang Maybahay


Nasundan ko kamakailan sa telebisyon ang kaganapan sa Rizal Park.  Pinakinggan ang mga hinaing, galit, sama ng loob, pagkasuklam ng mga taong binigyan ng pagkakataong isiwalat ang kanilang nadarama tungkol sa isyu ng pork barrel.  Mga taong nagbabayad ng buwis sa pamahalaan, buwis na pinagmumulan ng nasabing pork barrel na taon-taon ay ibinibigay sa mga halal na kinatawan ng bayan. 

Ang panonood ko at pakikinig ay nagbunga ng maraming tanong.  Mga katanungang sumaisip ko na rin noon, ngunit hindi naman naisatinig.  Kangino ko ba naman sasabihin?  Nababanggit lamang sa mga usapan sa mga kasama sa bahay o sa ilang kaibigan.  Na wala namang nangyayari.

Ngunit matapos kong mapanood ang nangyari sa Rizal Park, naisip ko lamang na bakit di ako magtanong, baka may makaisip sumagot.  Mga tanong ng isang karaniwang tao, ng isang maybahay na ang kasama sa buhay, sa buong panahon ng pagtatrabaho ay nagbayad ng buwis sa gobyerno.  Na ngayon ay siyang isyung pinag-uusapan kung saang bulsa naisilid, hindi sa dapat kapuntahan.

Simpli lamang ang mga tanong.  Ang mga kuru-kuro ay bunga lamang ng kaunting kaalaman, kaya nga nagtatanong.

1.Kung saan nagmula ang pagbibigay ng pork barrel, sa ilalim ng ibang pangalan o label, ay bahagya nang nasagot ng ilang napanood pa ring interview sa telebisyon:  na as early as 1916 pa raw ito;  may nagsabi naman na ginamit rin daw ito upang ang mga kontra sa namamalakad sa gobyerno noon ay maakit na kumampi sa kanila; na sa pagdaraan ng panahon, sa ilalim ng iba't ibang partidong nanunungkulan, ay binigyan ng iba't ibang pangalan at dinagdagan ng halagang ipinamamahagi.  In other words, patronage talaga ang nasa likod nito.  Na siya pa ring nangyayari hanggang sa ngayon.
2.Sa  interview sa isang kilalang senador, sa masusi at deretsong pagtatanong ng reporter, inayunan niya na ito (#1) ang realidad.  Nangyari at nangyayari sa kasalukuyan.  Ngayon, kung aalisin ang pork barrel, ano na?  Iyan ang tanong.  Saan daw mapupunta ang milyun-milyong salaping ito?  Kanginong bulsa?  E, di lalo raw lalaki ang salaping nasa poder ng nanunungkulan, na lalong magbibigay sa kanya ng kapangyarihan kung saan gagastahin o kung kangino ibibigay.  Sa mga kapartido lamang?  Na siya namang nangyayari?  May sumagot namang isang taong gobyerno na ang pera ay mauuwi sa general fund na pwedeng gamitin sa ilalim sa mungkahing line budgeting.  Iyon daw tipong may kani-kaniya nang kapupuntahan.
3.May isang interview pa rin, sa isang economics professor sa isang kilalang unibersidad, na nagsabing hindi niya mabigyang-katuwiran kung bakit sa mga senador at kongresista ibinibigay ang ganitong mga pera para sa mga pagawaing-bayan samantalang wala naman silang alam tungkol dito.  Kaya sila nahalal ay para sa mga laws legislation.  Ang pag-aasikaso sa mga pangangailangan ng isang lalawigan o bayan ay trabaho raw ng mga local government units.  Sila ang dapat na nakaaalam ng pasikut-sikot sa kanilang lugar.  The word is dapat.  Pero inaalam ba naman nila?  O iyong sa kanilang kapartido lamang ang tinutuunan nila?
4.May dalawang nag-uusap, mga anchor sa isang radio station.  Sabi noong isa, dapat daw alisin na nga ang pork barrel.  Kung saan ito mapupunta, ibigay raw sa mga government units.  Halimbawa, ang bawat bayan, kailangang magkaroon ng overall development plan, according to the needs of the constituents.  Ospital, iskwelahan, lansangan, irrigation, etc. Sunod, ang planong ito ay isumiti raw sa gobernador, na dapat ring magkaroon ng overall development plan para naman sa buong lalawigan. Collate the data, prioritize, then submit to DILG.  Batay sa tatanggaping datos ng departamento, sila naman ang magsusumiti sa respective agency – kung sa agriculture, sa public highways, health, education, etc. - na siyang gagawa ng budget para sa mga ito.  Na siya namang bubusisiin ng Kongreso kung aaprubahan o hindi.  Ang sabi naman noong isang kausap, di kaya pumasok rin ang pulitika doon pa lamang sa paggawa ng overall development plan?  Na kung sino ang kapartido ang siyang papaburan o bibigyan ng priority?  Iyan ulit ang tanong.  At kapag nagkaroon ng halalan at nagbago ng administrasyon, maiiba ba ang overall development plan?  Dapat siguro ay isang independent agency, hindi mula sa gobyerno, ang gumawa nito.  Mula sa isang corporate na pag-aaralan ang lakas at kahinaan ng nasabing lugar, ang yamang taglay nito, na magsasaalang-alang rin sa relasyon nito sa mga karatig na lugar.
5.At narito ang aking mga tanong, kung wala nang pork barrel na ibibigay:
-Sa loob ng isang taon, magkano ba ang total na pork na tinatanggap ng lahat ng senador at kongresista?  At ng presidente na may “pork” din daw, iba lamang ang pangalan?
-Ilang iskwelahan ba ang maipapagawa ng total na halagang ito?  Mabibili na ba nito ang mga pangangailangang aklat at gamit ng mga iskwela?  Masusuwelduhan na ba nito ang mga gurong magtuturo sa mga bagong iskwelahan?  Maitataas na ba ang kanilang mga suweldo? 
-Makapagpapagawa na ba ng mga ospital sa malalayong lugar?  O klinika?  Mga dialysis center?  Mga libreng gamot o hospitalization sa mga nangangailangan nito?
-Tubig at ilaw sa mga liblib na lugar, mabibigyan ba sila nito?  Mga tulay at lansangan?  Mga patubig.  Pabahay.  Hanap-buhay?

    Ito ay tanong lamang ng isang maybahay na ang immediate concern ay ang nakikitang suliranin na pang-araw-araw.  Mga batang nag-aaral, gurong mababa ang suweldo, kakulangan ng ospital, mahal na bilihin, at kung anu-ano pa.  Sana naman ay may nag-iisip na kung ano at kung paano ang gagawin sa mga pork barrel na hindi na ipamimigay, kung totoo nga ang mga sinasabi ng mga nanunungkulan.  Na baka totoo ang hinala ng marami na papalitan lamang ng pangalan, o hindi na lalagyan ng pangalan, ngunit naroon pa rin, makararating pa rin sa mga gustong pagbigyan.

    Marami na rin ang lumalabas na mungkahi kung saan ito gagastahin.  At mapapansing kung saan rin ang sentimyento nila, iyon ang tinutuunan ng kanilang mungkahi.  Sa militar, pambili raw ng mga war ships na magbabantay sa karagatan ng bansa.  Sa mga nasa weather bureau, pambili ng mga doppler whatever para maging tama ang prediksiyon sa bagyo at ulan.  Sa Comelec raw.  Para maitama ang kung anumang mali rito. 

    Sana lang, sa anuman mapunta ito, maging sa kapakinabangan ito ng marami.  Ayyy, abangan na lamang natin ang susunod na kabanata.

    O magkita-kitang muli sa martsa?