BIYENAN, NARITO ANG IYONG MANUGANG…

BIYENAN, NARITO ANG IYONG MANUGANG…

Noong araw, panahong katatapos lamang ng WWII, naobserbahan ko pa sa buhay pagdadalaga ng aking mga kapatid ang kalakarang dinadalaw sila (pumopormal ang termino) ng kanilang manliligaw sa aming bahay. Sa madali’t sabi, unti-unting nakikilala kung anong klase ng tao sila, bukod pa siempre sa pakikibalita kung ano talaga ang pagkatao ng mga ito sa mga bayang pinagmulan. Ito ay sa mga pumapanhik ng ligaw.

E, sa nililigawan? Kung ang kapatid ay lalaki na siyang pumapanhik ng ligaw? Siya naman tiyak ang kinikilatis. Walang problema sa mga ito kung magkakababayan o mga kilala ang angkan. Ngunit paano kung taga-malayo. Ang isang dalagang nobya ay hindi nakakatuntong ng bahay ng kanyang nobyo, maliban kung naiimbitahan sa isang okasyon – kaarawan, pistahan o anupaman – at ito naman ay nagpaunlak, kasama ang tsaperon! Doon pa lamang nagkakaharap ang bibiyenanin at mamanugangin.

Noon na noon iyon. Iba na ngayon. Ngayon na ngayon, o kahit medyo kahapon na ngayon. Kumbaga ay panahon ng mga pamangkin, mga mid seventies o eighties. Nagpupunta na sa bahay ng bibiyenanin ang isang nobya, dahil turo rin ng kanyang mga tita na kailangang makita niya ang tahanan ng kanyang nobyo at maobserbahan kung paano makitungo sa isa’t isa ang magkakapamilya. Lalabas raw ang natural sa sariling bahay. Masisilip tuloy ang tunay na katauhan.

Noong araw pa rin, iba ang palagayan ng biyenan at manugang. Medyo ‘lamang’ ang biyenan at mga hipag at bayaw. Kawawa si manugang lalo’t paborito ng pamilya ang napangasawa. Masuerte ang mga manugang na nakatatagpo ng mabait na biyenan. At bise bersa.

Pero ngayon, iba na ang situwasyon. May tinig na ang lahat. Ang totoo’y nadadaan namang lahat sa pag-usap. At sa matalas na pakiramdaman. Sa pag-uusap ng mag-asawa. At sa pakikiramdam ng biyenan sa manugang. O manugang sa biyenan.

Abangan ang kwento ng buwan ng Hunyo, ang buwan ng pagpapakasal, ang buwan ng pagkakaroon ng biyenan. At ng manugang. At pagbalikan sa gunita kung ano ang inyong naging karanasan sa bagay na ito. Mabait ba ang inyong naging biyenan? O monster-in-law!

Sa mga biyenan naman, kumusta naman ang naging manugang? Ay, naku, mahirap na lang ang magsalita – ito ba ang inyong dayalog?

Sa mga hindi pa sumasapit sa puntong ito ng buhay, wala pang biyenan o manugang, ilarawan sa inyong isipan kung ano kaya?

Maganda ba ang pangitain?

O ito’y isang bangungot!