SA PAGLALARO NG APOY
SIYA, si Wilma ay bunga ng isang wasak na tahanan.
Lima
silang magkakapatid at siya ang bunso. Siya ang nakasapol ng ligalig sa buhay
ng kanyang mga magulang. At ang lahat ay natanim sa mura niyang isipan. Mga
gabi ng pagluha ng kanyang ina. Dumadalang, tuluyang hindi pag-uwi ng kanyang
ama. At kanyang naisumpa sa sarili, hindi siya mag-aasawa. Noon iyon. Siya ay isang batang paslit. Hindi pa malay
makaranas ng pag- ibig.
Tinedyer siya nang katukin ng first love ang kanyang
puso. Malabo na ang alaala ng nangyari sa kanyang mga magulang. Kumakaway ang
pag-ibig. Siya ay natatangay. May kaba mang naliligaw, nakahanda na siyang
makipagsapalaran.
Nang datnan niya sa kanilang bahay ang kanyang ate, panganay
niyang kapaitd na limang taon nang may asawa, dalawa na ang anak. Nagsusumbong
sa kanyang ina. Nagloloko ang asawa. May kinahuhumalingang babae. At ang
nakaraan ay buung-buong ibinalik ng eksenang iyon. Ang sakit ng loob ay muling
nanariwa. Muling naalaala ang sumpa. At kinalimutan niya ang tawag ng unang
pag-ibig.
Makulit si Erwin. Ang sabi nito. “Give yourself a chance,
Wilma.”
“Ha,” ang piksi niya. “Ang ibig mong sabihin, give
yourself a chance, Erwin. A chance to break my heart.”
Umiling si Erwin. “Napaka-negative mo, Wilma. Ang
nangyari sa mga magulang mo ay hindi parang sakit na namamana.”
“Bakit ang ate ko. Nang may mangyari sa buhay nilang mag-asawa,
lilimang pa lang silang kasal. Supposed to be honeymoon state pa rin iyon.”
“Adjustment period iyon, the first five years. Siguro
they weren’t able to iron our the kinks.” paliwanag ni Erwin.
Bigla naalaala niya ang kapatid niyang lalaki. “Ang kuya
ko. Dapat leksiyon na ang nangyari sa buhay ng nanay sa kanya. Mahirap ang
wasak na pamilya. Pero ano ang ginagawa niya. Sabi ng hipag ko, ayun, may
kinalolokohan…”
“Hindi naman ako ang kuya mo. Hindi ako ang tatay mo.”
“Pero lalaki ka. Lalaki ang tatay ko, kuya ko, bayaw ko.
Nagloko sila, nahumaling sa iba. Ergo, magloloko ka ring tulad nila.”
“A… mali ka na naman diyan, Wilma. Iyan ang tinatawag na
hasty generalization. Tatlong lalaki ang sampling mo, pagkatapos ang conclusion
mo ay para sa lahat ng lalaki,” tutol ni Erwin.
“A, ewan,” nagkibit siya ng balikat. “Absent ako se
eskwela noon.”
Nagseryoso si Erwin. “Isang tanong lan, Wilma.”
Umiling siya. “Ang sagot ko ay hindi, wala, ayoko.”
Tumango si Erwin. “Alam ko. Hindi ka mag-aasawa. Wala
kang balak pakasal. Ayaw mong magka-boyfriend. Iba naman ang tanong ko. Please
lang, Wilma sagutin mo.”
Sumasamo ang tinig ni Erwin at napahinuhod siya. “O ano?”
“Mahal mo ba ako,” tanong ni Erwin.
Ang tawa niya. “I
refuse to answer on the ground that I might incriminate myself.”
Nakikiusap pati mata ni Erwin. “Please.”
At naawa siya dito. “Erwin, sa lahat ng mga nanligaw sa
akin, ikaw na ang pinakamalapit sa aking puso. Ngunit wala akong balak mag-boyfriend
dahil wala akong balak mag-asawa. Sorry.”
Nagliwanag ang mukha ni Erwin. “Iyon lang ang gusto kong
marinig.”
Magkasama sila sa opisina ni Erwin. At matalik niya itong
kaibigan bago naging manliligaw. Magkaibigan noong dalaga ang kanilang mga
nanay kaya alam nito ang loob at labas ng kanyang buhay. Gusto niya ang ugali
ni Erwin. At totoong mahal niya ito. Kundangan nga lamang at nadala na siya sa
nangyari sa buhay ng kanyang ina at kapatid. Pati naman ang kanyang kuya,
pinalala pang lalo ang mga pangyayari.
Pero talagang makulit si Erwin. Nang muli silang mag-usap,
iba naman ang thrust ng mga salita nito. “Ang tatay ko, di ba kilala mo, Wilma.
Ano’ng masasabi mo.”
Saglit siyang nag-isip. “Mabait.”
“Ang Kuya ko. Si Mang Fred na asawa noong may tindahan sa
kanto doon sa inyo. Si Mr. Estrada na kabarkada ng mga nanay natin noong high
school. Si Mr. Luna ng accounting. Si Mr. Carlos, ang boss mo.”
Nasakyan niya ang ibig sabihin ni Erwin. “Naroon na ako.
Wala silang chicks. Pero hindi kaya dahil walang opportunities na lumalapit.
Given the right time and the right woman, sira na rin ang record nila.”
Umiling si Erwin. “Ewan ko, Wilma. Mayroong mga taong
tinutukso at natutukso naman pero hindi pa rin pumapatol dahil hawak nila ang
kanilang sarili. Ibig lang sabihin, totoo silang tao ngunit matatag sila. Tulad
ng iyong boss. Si Mr. Carlos. Sa Sales iyan. Hindi mo sasabihing lacking in
opportunities iyan. Pero balitang devoted iyan sa asawa. Siya at ang kanyang
mga kamukha ang general rule. Ang tatay mo at kuya mo ang exception."
Si Mr. Carlos ang kanyang boss. Matangkad, guwapo, laging
nakangiti, masarap kausap, bata pa, mga mahigil lang kuwarenta. Hinanap niya
ang mga mata ni Erwin. “Baka… baka hindi
pa lang natatagpuan ni Mr. Carlos ang kanyang waterloo.”
Ang hinala ay isinatinig ni Erwin. “Huwag mong sabihin,
Wilma.”
At ang nabuong pasiya ay kanyang isinatinig rin, “Kung
paibigin ko kaya siya.”
“Wilma, huwag.”
“At tanggihan niya ako…”
“Wilma!”
“Then, mababago na ang pagtingin ko sa buhay may-asawa.”
Nagbakasyon ang sekretarya ni Mr. Carlos. Maternity leave. Siya, si
Wilma ang ipinalit pansamantala. Pakiramdam ni Wilma, lahat ng kilos niya ay
sinusundan ni Erwin. At sa loob-loob niya, for your sake Erwin, sana huwag
akong patulan ni Mr. Carlos.
May plano siyang isinagawa. Para mapansin siya ni Mr. Carlos.
Kilalang punctual si Mr. Carlos ngunit hiindi siya naunahan nito sa pagdating sa
opisina. Lagi, dinaratnan na siya nito. Nasubaybayan na niya ang diyanitor sa
paglilinis ng kuwarto nito, ng mesa at mga cabinet. Nakahanda na rin ang mainit
na tubig sa thermos para sa kape. At araw-araw, may dala siyang isang bulaklak
ng rosas na inilalagay niya sa isang munting plorera na siya rin ang bumili at nagpatong sa ibabaw ng
mesa nito. Ito ay kaagad napuna ni Mr.Carlos.
“Dala mo ito, Wilma.”
Mabilis siya. Kimi, waring nahihiya, kinuha agad niya ang
plorera. “Ayaw ninyo,Sir. Aalisin ko na. akala ko lang matutuwa kayo.”
Dagling pinigil siya ni Mr. Carlos. Hinawakan ang kanyang
kamay. “Gusto ko, Wilma. Kaya lang baka matabig ko dahil maraming folder dito sa
mesa. Doon mo na lang ilagay sa ibabaw ng cabinet, okay.”
Ayaw ni Mr. Carlos, naisip niya, pero how tactful. Nasa
bahay na siya ay parang naririnig pa niya ang tinig nito at waring damang-dama
pa ang init ng palad nito sa kanyang kamay. Natulog siyang ito ang laman ng
kanyang isipan. At ito pa rin sa pagpasok sa opisina. Ngunit si Erwin ang
dinatnan niya sa kanyang mesa.
“Oy,” masaya niyang bati.
Hindi ngumingiti si Erwin. “Nag-aalala ako, Wilma.”
Maganda ang kanyang gising. Ang lahat ay isang biro.
Pinagdaop niya ang kanyang mga palad tulad sa isang haponesa at kanyang sinabi.
“Please not to worry.”
Ngunit hindi nagbago ang mukha ni Erwin. “Wilma,
alalahanin mo lang. mayroon tayong kasabihan. Ang naglalaro ng apoy kadalasan
ay napapaso.”
Saglit siyang hindi nakahuma. Nang magsalita siya ay
madalang, mariin ang bawat salita. “Wala akong balak maglaro ng apoy, Erwin.
Gusto ko lang patotohanan, given the temptation, lahat ng lalaki ay matutukso.
Hindi ko sinabing papatulan ko siya kapag pinatulan niya ako. At pwede ba,
Erwin, huwag mo na muna akong kakausapin.”
Nang tumalikod ang binata ay nakadama siya ng pagkaawa.
At naisip niya. Mahal kita Erwin. Kaya lang natatakot ako. Nais kong makatiyak.
Ngunit ang lahat ng kanyang alalahanin ay naparam nang dumating si Mr. Carlos,
may magandang balita.
“Wilma, may memo na lalabas, sabihin mo sa iyong mga
kasama, ihanda ang mga bikini. May summer outing ang kompanya sa Sariaya. Maganda
raw ang beach doon.”
Palabiro si Mr. Carlos. Sino ba sa Sales ang hindi.
Ngunit ang pagkabanggit nito sa bikining isusuot paliligo sa dagat ay may
inihatid na pagkabigo sa kanyang kaibuturan. Si Mr. Carlos, hindi rin naiiba sa
karamihan. Mahilig rin sa mga seksing naka-bikini. Ngunit sumingit ang alaala
ng sinabi ni Erwin. Natutukso rin kapag tinutukso ngunit hindi pumapatol dahil
matibay.
Tatlong malalaking bus na airconditioned ang sinakyan
nila patungong Sariaya. Kasama sa bus nila si Mr. Carlos. Gayon din si Erwin.
Ngunit hindi siya kinakausap nito bagaman at alam niyang panay ang sulyap sa
kanya. Dala niya ang kanyang bikini. Na kanyang isinuot. Shocking pink na bagay
na bagay sa kanyang kaputian. Sa sulok ng kanyang mga mata ay kitang- kita
niyang sinusundan siya ng tingin ni Mr. Carlos. Minsang nagtama ang kanilang
mga mata ay nginitian siya nito.
Sa grupo nila nakisalo si Mr. Carlos. Pawa silang mga
dalaga at si Mr. Carlos ang naging tampulan ng kanlang mga tukso. Siya ang
nangunguna.
“Naku sir, hindi kaya magalit si misis kapag nakita kayo
ngayon. panay seksi ang kausap ninyo.”
Masaya rin si Mr. Carlos. Game, wika nga. “Ay Wilma,
binata yata ako.”
“Hala kayo sir, isusumbong namin kayo kay Cynthia,” sabay-sabay
na wika ng mga kaharap ni Wilma.
Naisip ni Wilma, wala pala siyang alam sa buhay ni Mr. Carlos.
Sino si Cynthia. Binalingan niya ang kanyang boss, “Sir, kwentuhan mo naman
kami tungkol kay Cynthia.”
Ngunit ang mga kasama ni Wilma ay nagkayayaang maligo
pagkatapos kumain at siya lamang ang naiwanang kakuwentuhan ni Mr. Carlos.
“She’s pretty, if I may say so. Masaya. Pilya. Malambing.
Manang-mana…”
Ang kutob ng loob ay sinundan ni Wilma. “Anak ninyo si
Cynthia?”
Nakatawa, tumango si Mr. Carlos. “My firstborn.
Disinuwebe, halos kaedad mo. Maaga akong nag-asawa, Wilma. Hindi pa tapos mag-aral.
Kaya ang dinanas naming mag-asawa noon hindi siguro kaya ng mga kabataan ngayon,
na konting hirap, konting away, naghihiwalay.”
“Mahal na mahal ninyo siya… si misis. Ang inyong pamilya…”
hindi mapigil ni Wilma ang sarili sa pagtatanong.
Tumingin sa laot si Mr. Carlos, matagal. At naalaala ni
Wilma ang isang lumang-lumang awitin. Narinig niya sa radio, sa paboritong
istasyon ng kanyang ina. My love is deep as the sea… that flows forever…you ask
me when will it end I tell you never…
Bigla tumayo sa pagkakaupo si Mr. Carlos. “Nasasayang ang
oras, Wilma. Kailangang mag-enjoy tayo. Mag-relax. Join the young ones. Saka na
lang kita kukuwentuhan. Kaya lang, boring. Nothing remarkable about my life and
my wife. We just love each other. Not the stuff great novels are made of…”
Matagal nang nakaalis si Mr. Carlos ay hindi pa rin
tumitinag si Wilma sa kinauupuan. Parang umuulinignig sa kanyang tainga ang mga
sinabi ni Mr. Carlos. We just love each
other. Nag-iibigan lang kami. Para kay Mr. Carlos, walang kahanga-hanga sa
bagay na iyon. Napakasimpli. Isang bagay na natural. We just love each other.
At iyon ang sagot sa kanyang tanong. Iyon
ang patunay sa mga sinasabi ni Erwin. Ang mga taong tulad ni Mr. Carlos na
umiibig pa rin sa asawa sa kabila ng maraming taong nagdaan ang siyang
kalakaran sa mundo. Ang kanyang ama, kapatid at bayaw ang kataliwasan. Kahit na
tinutukso, kahit na natutukso, mayroong mga taong nahahawakan pa rin ang
damdamin. Pinatatatag ang pag-ibig ng asawa, ng pagmamahal sa asawa.
Kay lalim ng buntong-hininga ni Wilma. Magkataliwas ang damdaming kanyang nadarama. Naroon ang lumbay.
At ang pagkabigo. Ngayon niya natanto, kaunting panahon pa, ayaw man niya, mahuhulog
ang kanyang loob kay Mr. Carlos. Tama si Erwin. Walang naglaro ng apoy na hindi
napapaso. Sa kanyang kaso, ang pagkapaso ay hindi dahil siya ay pinatulan kundi
dahil siya ay nabigo. Si Mr. Carlos, nasa
mga kilos at salita na hindi nakikilaro. Nasaktan ba ang kanyang pride?. Pride,
ano na ang pride? Ang iniingatan niyang masaktan ay ang kanyang puso. Kaya kung
tutuusin, sa likod ng kanyang pagkatalo, naroon din ang kanyang tagumpay.
Nilingap ni Wilma ang paligid. Hinanap ng mga mata si
Erwin. Tumatakbo si Erwin patungo sa kanya. At patakbo rin siyang sumalubong dito.
Liwayway, Hulyo 14, 1986
No comments:
Post a Comment