Paunang Salita

PAUNANG SALITA

Ang Paunang Salita o Foreword ay nakikita sa mga unang pahina ng isang aklat. Ang sumusunod na mga talata ay hango sa Paunang Salita ng aklat na Minsan, May Isang Pag-ibig.

PAUNANG SALITA

Nang nagtatangka pa lamang akong sumulat ng kwento, may nabasa akong payo sa mga bagong manunulat na simulan ang pagsulat sa mga paksang pamilyar sa mga ito.

Sa puntong ito, nais kong pasalamatan ang dating Editorial Staff ng Lingguhang Liwayway – sina Mang Basyong at lalo na si Ben Pascual xxx Sa masusi nilang pagsubaybay, nagkaroon ako ng gabay at panuntunan sa pagsulat ayon sa kanilang mataas na pamantayan.

Matapos ang maraming pagtatangka, mga rejection slips, at mga tagumpay na pagkalathala, lalo ng mga kwentong ang paksa ay malapit sa aking puso, dumating naman ako sa layuning matipon ang ilan sa mga ito sa isang munting aklat na maaaring balik-balikan at basahin sa mga sandali ng pamamahinga. Kumbaga ay isang simpling koleksiyon lamang na pampalipas-oras. At ang napili kong mga kwento ay tungkol sa dormitoryo. Kwento ng mga batang istudyante, galing ng probinsiya, lumuwas ng Maynila, nag-aral, at kalaunan, pumalaot na sa buhay.

Sampung taon akong nagtira sa dormitoryo. Panahong tumutulay sa dalawang dekada. Humigit-kumulang kami sa limampung naninirahan sa aming dormitoryo, nanggaling sa kung saan-saang sulok ng Pilipinas. May kani-kaniyang salita, kani-kaniyang ugali at gawi, kani-kaniyang antas ng kabuhayan, kani-kaniyang pangarap sa buhay. At kani-kaniyang kasaysayan na dinugtungan sa mga araw na ginugol sa paninirahan sa dormitoryo. xxx

Kung tutuusin, ang mga nasabing kasaysayan ng panahong yaon ay hindi lamang sa loob ng aming dormitoryo nangyari, hindi lamang sa iba pang dormitoryo o kasera sa Kamaynilaan o sa kapuluan man, kundi, ang mga ito ay naganap rin sa sari-sarili nilang pamamahay.

Mga kasaysayan ng buhay na hindi tapos! Na sa kaso naming magkakasama, na hindi na nagkita-kita pagkaalis sa dormitoryo ay wala nang nalaman kung ano ang kinahinatnan.

Dito pumasok ang paglalaro ng aking diwa. Ang gumawa ng kwento na naglalagay ng wakas sa mga nasimulang kasaysayan sa dormitoryo. At katulad nang karaniwang nangyayari sa isang manunulat ng istorya, walang hangganan ang nararating ng isipan sa pagkatha; nagsasanga-sanga na ang mga pangyayari, nalalayo na sa simula, naiiba, nagkakaroon na ng bagong tema, kulay, tunog, tulad sa isang awit. O sa isang kuwadro ng pintura. xxx

Ang pitong kwentong binubuo nina Andrea, Veronica, Corazon, Helen, Ofelia at Gloria ay nalathala na sa Lingguhang Liwayway. Ang lima ay “natabunan” kumbaga, na kung minsan ay nagaganap sa isang pasulatan. May munting kwento rin ang pangyayaring ito. Dahil gumagamit na ako ng computer nang sulatin ko ito, hindi na ako gumawa ng duplikadong kopya. Nang nalubog ang computer sa bahang dala ng bagyong si Ondoy, nawalan na ako ng pag-asang makikita pa ang mga kwento nina Edna, Sonia, Shirley at Alma. Na lubha kong ipinanghinayang. Ikinalungkot. Para sa akin, sila ay mga tunay na taong para bagang lubusang naglaho sa aking buhay. xxx Ngunit tunay na ipinag-aadya pa rin, wika nga. Sa tulong ng isang tindahan sa Marikina Riverbanks, “nasagip” ang “hard disc” ng nabahang computer at sa wakas, waring handa nang lumantad at pakilala sa lahat sina Edna, Sonia, Shirley at Alma.

Nais ko ring ipahatid, na ang mga ginamit kong pangalan ng mga minor characters sa marami sa mga kwentong naririto ay pawang totoo. Sadya ko itong ginawa upang ipabatid sa kanila, na nakasama ko noon, na hindi ko malilimutan ang aming pagsasamahan. Si Femme na aking kapatid at sina Lor at Puring, mga senoritas de Centro Escolar (para ko pang naririnig ang pag-awit nila ng Dios te salve, colegio querido), sina Angeling, Chita at Chabeng, Thelma at Uding ng Nueva Ecija, ang magpinsang Nita at Linda ng Paombong, sina Elsie at Zeny ng Calumpit, sina Tinay, Nena at Sol at ang kanilang mga boyfriends na naging kataling-puso rin nila. Si Rose ng Holy Ghost. Sina Liwliwa at Lita na naging matalik kong kaibigan. Mga kabalen, mga kailian. Mga taga-Cebu, Cagayan de Oro, Sulu. Kay Ate Nene, ang tinatawag naming Lady Dean, ang tagapamahala ng aming dormitoryo. At marami pang iba, na hindi ko man nabanggit ang mga pangalan sa kwento, tulad nina Clarita at Fely, ay naging malapit ko ring kaibigan.

xxx Ngunit hindi nagtatapos ang kalipunang ito sa Minsan, Isang Pag-ibig ng mga dormitoryana. Kalaunan, sa aking pagsusulat, dumako na ako sa iba pang mga paksa, na nagtatampok pa rin sa Minsan, Isang Pag-ibig, ng iba pang mga nilalang, sa iba’t ibang panahon naman. xxx

Evelyn L. Estrella-Sebastian, 2010