ANG NUNAL SA DALUYAN NG LUHA

ANG NUNAL SA DALUYAN NG LUHA


NARAMDAMAM niya ang pag-agos ng dugo. Tuluy-tuloy. Namalisbis sa kanyang hita at binti. Gumawa ng isang munting lawa sa kanyang kinatatayuan. Mapulang-mapula. Buhay na buhay na dugo.

Kumapit si Ched sa likod ng isang kalapit na silya. Sinakmal ng isang walang pangalang takot ang kanyang buong katauhan. Nangalog nang husto ang kanyang mga tuhod.

“Emily! Saning!”

Tumatakbong dumating si Emily. Pakurap-kurap, malikot ang mga matang tumingin sa kanya. Kasabay ang pagbasa ng dila sa mga labi. At paglunok ng laway.

“Tatanga-tanga ka riyan,” bulyaw ni Ched. “Tawagin mo si Saning. Dali.”

“O... opo. Opo.” At lumilipad sa paglabas ng silid si Emily.

Kinipit ni Ched ang suot na daster. Pinagkurus ang kanyang mga hita. Isang pagtatangka na pigilin ang daloy ng dugong lumalabas sa kanya. At iniwasan niyang tingnan ang dugo sa sahig. Nasisilaw siya sa tingkad ng pula nito. Nahihilo siya. Oo nga. Nagdidilim ang kanyang …


OSPITAL. Alam ni Ched, nasa ospital siya. Narinig niya ang tinig ni Gil. At ni Dr. Sison, ang kanyang obstetrician. Kailangang biyakin, narinig pa niya. At ang mahinang bulong na nakaabot din sa kanyang pandinig. Delikado. Siya. Ang bata.

Namulatan ni Ched ang luntiang kurtina ng kinaroroonang silid. Naramdaman niyang may tao sa dakong ulunan niya. Tinangka niyang lumingon, ngunit namimigat ang kanyang ulo at may kung anong nakapasok sa kanyang ilong. Huminga siya. Mababaw. Nilaliman niya ang paghinga. Kinakapos siya. Muli, lumukob ang takot sa kanyang kabuuan. Mamamatay na yata siya.

May pumigil sa kamay na pilit niyang itinataas sa mukha. Upang alisin ang kung anong nakapasok sa kanyang ilong.

“Huwag kilusin ang kamay. May dextrose...” tinig iyon ng nars.

Ang isa namang kamay ang iginalaw niya. Kilala niya ang haplos ng palad na pumigil dito. “Ched.”

Pumipikit ang kanyang mga mata. Hindi niya mapigil ang pagsara. Ngunit nakita pa rin niya ang patak, patak, patak ng mapulang bagay sa loob ng isang nakasabit na botelya, nanunulay sa isang nakalawit na munting tubo. At ang mukhang nakatunghay sa kanya. Ang malalamlam na mata. Matangos na ilong. Ang malaki, mabilog, maitim na nunal. Sa daluyan ng luha. Si Gil.


KUNG panaginip, hindi niya alam. Tinawag niya ang kanyang ina.

Inay ko. Inay.

Hindi tutol ang kanyang ina sa kanyang pag-aasawa. Wari lamang nag-aagam agam. At dinaan niya sa tawa, himas at paglalambing ang mga pag-aalaala nito.

Nauunawaan ko ang lahat, Inay, wika niya.

Mahirap ang susuungin mo, anak.

Kayang kaya ko, Inay.

Lalaki ang suliranin, pagkakaanak mo...

Sayang naman ang mga units ko sa guidance conselling. Thesis na lang yata ang kulang ko.

Madaling magpayo sa iba. Madaling lutasin ang suliraning hindi iyo.

Pag-ibig, Inay, ang kasagutan. At hinalikan niya ang kanyang ina.

Iniibig niya si Gil at talos niyang tapat din ang pag-ibig nito sa kanya. Ito lamang ang mahalaga para sa kanya. Ngunit nag-iisa siya sa ganitong paniniwala. Lahat na ng kanyang mga kaanak at kaibigan ay salungat sa kanilang pag-iibigan. Sapagkat si Gil ay isang balo. At may dalawang anak sa yumaong asawa.

Mababaluhin si Gil, pananakot ng kanyang mga pinsan.

Buhay na buhay ang kanyang nunal sa pisngi, sudsod pa ng isa.

Malaking kalokohan, naiinis niyang wika. Para kayong matanda sa una. Iya'y paniwala lamang sa mga dulong baryo. Doon sa mga duluhang may tiyanak at tulay na may kapre.

Sige, sige, ikaw na nga ang bahala. Tutal, kadali namang magpatahi ng panluksa, patianod ng mga ito.

Talagang nag-iinit siya nang husto. Ngunit talaga ring hindi na siya makalalayo kay Gil.

Nakakainis, sumbong niya kay Gil.

Pabayaan mo sila. Nanunukso lang ang mga iyon, wika nito.

Marahang idinampi niya ang dulo ng kanyang daliri sa nunal ni Gil. At ang daliri ay kanyang hinagkan. Mahal kita Gil. Mahal.

Ched. Ched.

At ipinakilala siya ni Gil sa dalawang anak na nasa pag-aaruga ng mga magulang nito. Ito si Emily. Ang maganda kong si Emily.

Kumurap kurap, lumikot ang mga mata ni Emily. Ngunit sumilay rin ang ngiti na pinakahihintay niya. At ni Gil. Ng mga magulang nito. At ng lahat ng nakapaligid sa kanila.

Emily, kiss Tita Ched, udyok ng isang kapatid ni Gil.

Nawala ang ngiti ni Emily. Lumapat ang mga labi. At may dilim na tumabing sa mukha. Kaagad niyang sinulyapan ang nagsalitang kapatid ni Gil. At nginitan. Huwag ninyong pilitin, ang ibig niyang sabihin. Dahil alam niya, nakakaramdam ang bata.

Ako na lamang ang hahalik kay Emily, kanyang sinabi, kasabay ang yuko at yakap at dampi ng labi sa mabangong pisngi ng bata. Ang bango, ang kanyang papuri.

Gusto ni Emily ang sinasabing mabango ito, at muli, nakita niya ang ngiti. Na nawala lamang nang sumabad sa usapan ang bunsong si Eric. Ako rin, mabango. Kiss mo ko.

Nag-away ang dalawa. Na sabay-sabay na sinaway ng mga kaharap. Tigas na kahihingi ng paumanhin ni Gil. Kita mo na Ched ang iyong hinaharap na buhay sa piling ko. Dalawa kaagad ang magiging anak mo. Na ubod ng gugulo. Paano kita mayayayang pakasal.

Subukin mo, hamon niya.


AT ikinasal sila ni Gil. Tumira sa isang apartmen, bagong apartmen na siya ang nag-ayos at siya ang namili ng ilalagay na mga kasangkapan. Ang lahat ay ipinagparangalan niya sa kanyang ina.

Tingnan ninyo ang kalagayan ko, Inay. Humanap ng bagong apartmen si Gil. Para sa akin. Pinabili niya ako ng mga bagong kasangkapan. Sa akin niya ipinaubaya ang pag-aayos ng lahat.

E iyong kasangkapan nilang ari ng nasira niyang asawa, tanong ng kanyang ina.

Ang malalaking bulto ay ipinagbili at ipinamigay sa mga kamag-anak. Ang maliliit at mahahalaga ay itinago. Para sa mga bata, paglaki. Kaya diyan ninyo makikilala na inuunawang mabuti ni Gil ang kalagayan ko sa pamilya niya. Kaya naman marapat na ibigay ko sa kanya ang buo ring pag-unawa. Paano kami hindi liligaya. Nasaan ang sinasabi ninyong susuungin kong problema?

Ngunit sa isang silid ng apartmen ay nakita ng kanyang ina ang isang nakasabit na larawan sa dingding. Sa ulunan ng katre ng dalawang bata. Siya ba?

Tumango siya. At nakangiting pinagmasdan ang nakakuwadrong larawan. Si Rina. Ang asawa ni Gil.

Bakit pinabayaan mong nariyan iyan, usisa ng kanyang ina.

Inay, ako ang naglagay niyan diyan, paliwanag niya sa ina. Unawain natin na dapat lumaki ang mga bata na alam na siya ang ina. Hindi ako. Kahit mommy na ang tawag nila sa akin. Gusto kong madama nila na hindi ko itinatago o ipinababaon sa limot ang kanilang sariling ina. Sa gayon, magiging maluwag sa kanilanag kalooban ang pagtanggap sa akin. At ang problema na karaniwang nagpapagulo sa buhay ng mga pamilyang katulad ng sa amin ay hindi na darating.

Maligaya sila ni Gil. Sapakat maunawain nga si Gil.

Minsan. Magpiknik tayo sa Montalban. Maganda roon. Ang kinis ng mga bato. At ang sarap maligo. Kaylinaw ng tubig. Noong araw...

Bigla, huminto sa pagsasalita si Gil. Na kaagad niyang pinuna. Ituloy mo. O, anong nangyari noong araw.

Alanganin ang ngiti ni Gil. Nag-aalala. Ngunit sa kanyang udyok, hinagkan niya ito, isang mabilis na halik sa labi, ay nagpatuloy. Noong araw, noong maliit pa si Emily at wala pa si Eric, madalas kami sa Montalban.

Ni Rina. Nanunukso ngunit umuunawa ang kanyang tinig.

Mahigpit siyang niyakap ni Gil. Ched, Ched, mahal kong Ched...

Nang siya'y makahinga nagpaliwanag siya. Huwag mong pipigilin ang iyong sarili kung nais mong magkwento ng tungkol kay Rina. Huwag kang mag aalaala na akoy magagalit. O magseselos. Dahil nauunawan ko ang lahat. Si Rina ay may mahalagang bahagi sa iyong buhay. At hindi mo siya dapat ibaon sa limot. Lalo na at pilit, artipisyal na paglimot. Bayaan mong ang panahon ang humilom ng ssugat ng alaala. Higit kang magiging maligaya sa iyong mga gunita. Payapa sa iyong bagong buhay.

Maligaya nga sila. Sapagkat maunawain rin siya.

Anim na taon si Emily at nasa prep school. Inihahatid at sinusundo niya ito sa eskwela. At siya ang nakikipag-usap sa guro tungkol sa pag-aaral nito.

Mahusay ang kanyang comprehension. Tahimik sa klase. At hindi madaldal.

Tumango-tango siya at nginitian ang nakatinging si Emily.

Malikot si Eric. Magulo sa pagkain. Madalas na matabig ang baso sa hapag. At kay limit na mabasa ang suot na damit.

Hayaan mo na si Saning, sasabihin ni Gil kapag tumayo siya upang bihisan ang bata.

Titingnan niya si Gil. Ako na. Masama iyong mawili kay Saning. Sa akin na lang. Buti pa.

Kaya kung may sakit ang alinman sa dalawa, siya ang puyat at pagod. Lalo na noong sabay na nagkatigdas. Na ang lagnat ay parehong abot sa kwarenta. Siya ang lahat. Ang punas. Ang himas. Ang nagpapakain. Ang nasusukahan. Bakit hindi matatanga ang mga nakakakita sa kanya.

Hanggang lumipas ang mga buwan at taon. Grade two na si Emily at nasa kinder na ang limang taong si Eric. Kung nasa eskwelahan ang mga ito at nag aantabay siya ng oras ng pagsundo, nakakaramdam siya ng pagkainip sa bahay. Saka pa lamang siya waring nagising. Sa katotohanang wala pa silang anak ni Gil. Dalawang taong kasal.

Tinanong niya si Emily. Gusto mo ba ng baby, Emily. Iyong maliit. Na mataba at maganda.

Pumalakpak si Emily. Gusto ko, Mommy. Iyong girl.

At nakisagot si Eric. Boy ang gusto ko.

At tumawa si Gil. Ako ba, hindi ninyo tatanungin.

Handa na si Emily. At si Eric. Siya at si Gil. At nang buwang iyon, pumalya siya. Delayed nang isang araw. Dalawa. Isang linggo. Dalawa. Nang ikatlong linggo, noon lamang niya nadama ang pagsama ng sikmura. Malaki, matigas na bukol ng pagkaing waring ayaw matunaw. Sumisigid na asim na pilit niyang idinuduwal. Na ayaw lumabas. Lapot ng laway na humihibla sa lababo.

Nagpabili siya ng berdeng mansanas kay Gil. Berde, hindi pula, ang bilin niya. Iyong malutong.

Umuwi si Gil na walang dalang mansanas. Wala akong makitang berde. Panay pula. Ayaw mo naman. Bukas na. Talagang-talaga.

Masamang-masama ang kanyang loob. Naisip niya, kung talaga niya akong mahal, hahanap siya nang hahanap, hanggang makakita. Naisip pa niya, si Rina kaya? Nang maglihi kaya si Rina kay Emily, nakalimot ding bumili si Gil?

Saka niya naalaala ang isang kwento ni Gil. Nang libutin nito ang Divisoria sa paghahanap ng duhat. Duhat nga ba o santol. At minsan pa, kay Eric yata. Nang may sadyain itong enseymada, sa Malolos pa binili. Ngayon, siya. Hindi nakapagtiyagang maghanap ng berdeng mansanan. At malalim na ang gabi ay iniiyakan pa rin niya ang nangyari.

Nakabili rin si Gil ng berdeng mansanas. Malalaki. Kayganda ng kulay. Sabi ni Gil. Ang mahal. Ang mahal-mahal!

Ang mahal. Nagkaroon ng ibang kahulugan sa kanya ang sinabi ni Gil. Na para bang pinanghihinayangan nito ang perang ibinili ng nahiling niyang mansanas. Ngunit katuwas ng dati niyang ginagawa na kinakausap ang asawa kapag may sinabi itong medyo hindi niya naunawaan o nagustuhan, nagsawalang-kibo siya. Kinuyom ang sama ng loob.

Ngunit hindi totoong nanghihinayang si Gil sa ginagasta sa kanya.

Mula noon, laging may pasalubong ito sa kanya. At malaki ang perang ipinakuha sa kanya sa iniipon nila sa banko. Bilhin mo ang lahat ng kailangan ni Baby. Iyong maganda at matibay.

At nang dumating ang kanyang pagsisilang, airconditioned na kuwarto ang kinuha ni Gil para sa kanya. At ang unang dinatnan niya sa silid ay isang bungkos ng malalaki, mapupulang rosas na binili pa sa isang kilalang florists.

Nang bago sila ikinasal ni Gil, noong ang buhay sa piling ni Gil ay isa pa lamang pangarap, ang lahat ng mangyayari sa kanilang dalawa, kung kanyang isipin, ay laging ayon sa dikta ng matwid. Sapagkat alam niyang doon nakasalalay ang ikapagtatagumpay ng kanilang pagsasama.

Noon ay nadili-dili na niya at natanggap nang maluwag sa kalooban, ang isiping si Gil, sa pag-aasawa sa kanya ay magpapatuloy na lamang sa isang buhay na nadaanan na. Para kay Gil, wala na ang balani ng isang bagong karanasan. Di tulad niya. Ang lahat ay bago. At maganda. Bawat pangyayari ay natatangi.

Tulad nang kanyang pagsisilang kay Girlie. Para sa kanya, ang naging paglilihi niya ay napakahirap. Kaysa paglilihi ng iba pa niyang kakilala. Ang kanyang panganganak, a, hindi niya mailalarawan ang sakit na naranasan. Malaki na ang kanyang sanggol ay nababanggit-banggit pa niya ito.

Isang gabi, kalong niya at ipinaghehele ang kanyang anak nang marinig niya sa labas ng kinaroroonang silid ang masayang tinig ni Gil at ang mataginting nahalakhakan nina Emily at Eric.

Oooppppps.... oooppps.... isa pa daddy, isa pa. Tinig ni Eric.

Ako naman, ako naman, tinig ni Emily.

Pagod na ko, si Gil iyon.

Nalabasan niya si Gil na nakalupasay sa sahig at nadadaganan ng dalawang bata. Humihingal si Gil ngunit ang mukha'y larawan ng kasiyahan. Pinilit niya ang ngumiti. Oy, ano ba kayo riyan. Ang dumi ng sahig.

Ibinangon si Gil ng dalawang bata, hatak sa tig-isang bisig. At si Gil, bago tuluyang tumayo, mahigpit na hinapit ang dalawang anak at hinagkan. Mabilis niyang tinalikuran ang mag-aama. Damang-dama niya ang tulis at lalim ng iwa sa kaibuturan ng kanyang dibdib.

Sa kanilang silid, iniabot niya ang sanggol kay Gil. O daddy yan. Kakalungin ng daddy yan.

Hinagkan ni Gil sa noo ang sanggol ngunit hindi ito kinuha. Hindi marunong ang daddy. Baka bumagsak si baby.

Nakalimutan na niya ang mga kwento ni Gil na takot itong humawak ng munting sanggol bunga ng isang malungkot na karanasan sa pinakabunsong kapatid. Parang sasabog ang kanyang dibdib sa matinding pagdaramdam. Pagdaramdam kay Gil na nauwi sa isang matining na ngitngit. Walang katwirang galit. Sa kay Emily. At Eric.

Emily, nagkakandalabas ang litid niya sa leeg sa pagsigaw.

Bakit Mommy. Si Emily, lumalaki ay kamukhang-kamukha ni Rina.

Dinaklot niya ang bibig ng bata. Hindi ako ang iyong mommy, naiintindihan mo. Hindi ako. Tita Ched lang ako, naririnig mo.

Kumurap-kurap, lumikot ang mga mata ni Emily. Gumiti ang luha. Ba... bakit.

Huminga siya nang malalim. Naalala niyang bigla si Gil. Baka magsumbong si Emily. Hinawakan niya sa dalawang balikat ang bata. Alam mo ba kung bakit ko dinaklot ang bibig mo, Emily?

Sa pag-iling ni Emily ay tuluyang naglandas ang luha sa mga pisngi nito . Hi .. hindi Mom... hindi, Tita Ched.

Hindi, ulit niya. Hindi po. po. Naiintindihan mo, Emily. Ikaw ay mamumupo. Lalo't matanda ang kausap mo. Opo. Hindi po. Baka sabihin na lamang ng mga tao, hindi ko kayo tinuturuan ng paggalang.

Kinagabihan ay sinabi niya kaagad ang nangyari kay Gil. Naku naman Gil, iyang si Emily. Napagsabihan ko lamang na mamumupo, umiyak kaagad. Paano ang gagawin ko. Nang kausapin ko'y hindi raw naman niya ako mommy. Tita Ched lang daw niya ako. Hayaan mo na ngang tita na lang ang itawag sa akin.

Kinausap ni Gil si Emily. Pinagsabihan ka bang mamumupo ng Mommy mo.

Tita Ched, pagtutuwid niya.

Tumango si Emily.

Umiyak ka?

Mahinang opo ni Emily.

Bakit ka umiyak, pinangangaralan ka lamang.

Nabigla rin siya nang hugutin ni Gil ang suot na sinturon at bigyan ng isang hagupit sa puwit si Emily. Hindi nakaiyak si Emily. Napatingin na lamang sa ama. Na lalong ikinagalit wari ni Gil. Ano ang itinitingin tingin mo riyan.

Mula noon, naging parang malayo si Emily kay Gil. Na ikinatuwa naman niya. At waring lalong isinama ng ulo ni Gil sa pang-araw-araw na pakikisama sa mga anak. Siya naman, naging madali para sa kanyang mumunting pagsusumbong sa asawa. Si Emiy naman, pagsabihan mo Gil. Hindi ako kinikibo rito sa bahay. Parang di ako taong kasama. At si Eric, Gil, nagiging barumbado. Ayaw na akong pakikinggan.

At si Gil, parang may nais patunayan sa sarili. At sa kanya. Nakahagupit kaagad sa mga bata.

Sa loob ng isang taon, ipinatawag si Gil sa eskwela nina Emily. Si Emily. Hindi nakatatapos ng mga aralin. Ayaw sasagot kapag tinatawag ng guro. At si Eric. Anim na taon na, biglang nagbasa ng higaan kung gabi. Bed wetting. Sa abot ng kanyang napag-aralan, alam niya ang dahilan ng lahat ng mga pangyayari sa dalawang bata. Ngunit malabo na ang nakaraan para sa kanya. Ang kasalukuyan na lamang ang mahalaga. Ang pagmamahal ni Gil sa kanya at hindi sa dating asawa. At ang pagkatuwa't pagkalinga sa anak nila ngayon, at hindi sa kina Emily at Eric.

At sa loob din ng isang taon, mui siyang naglihi. Higit na mahirap na paglilihi. Kaya higit din ang init ng kanyang ulo. At higit na hirap ng katawan na inaabot ni Emily at ni Eric mula sa kanya.

Kapag may ipinaabot siya sa bata at hindi kaagad naibigay, kurot kaagad siya. Kapag may iniutos siya na hindi kaagad nasunod, batok kapagdaka. At hindi na nagsusumbong sina Emily at Eric kay Gil. Nadala na sa hagupit ng sinturon.

Gayon ang uri ng kanilang pagsasamahan nang may mangyari sa kanya.


INAY!

Namulatan niya sa kanyang tabi ang kanyang ina. Pilit niyang iginalaw ang kanyang ulo. Ang namimigat niyang ulo. At namataan niya sa isang panig ng silid ang isang pulutong ng mga taong nakatayo at mahinang nag-uusap. Nakilala niya ang panganay niyang kapatid. At ang asawa nito. Ang kuya't hipag niya. Ang bunso nila. Isang pinsan. At sa sopa ay nakaupo ang ilang matatanda. Ang kanyang lola na ina ng kanyang yumaong ama. Kausap ang mga magulang ni Gil. Kayrami naman niyang panauhin. Ano namang dami ng kanyang mga dalaw. Kamag-anak niya at kamag-anak ni Gil. Naroon nang lahat. Lahat. Parang may okasyon. Binyag. Kasal. at... at pag may... may namamatay. Mariin siyang pumikit ngunit waring hindi na siya makadilat.

“Gil...” malakas niyang tawag.

Alam niyang bumuka ang kanyang bibig. At alam din niyang walang tinig na namulas dito. Gil. Gil. Nananangis na ang kanyang kaibuturan... Gil...


“Ched,” tinig ni Gil. “Lalaki ang ating anak. Naririnig mo ba. Lalaki.”

“Magpalakas ka, Ched,” tinig ng kanyang ina. “Kailangan ka ng iyong anak. Naririnig mo ba. Kailangan ka nila.”

Kailangan ka ng iyong anak. Bakit sinabi iyon ng kanyang ina. Kailangang itanong niya kung bakit. Pilit, iminulat niya ang kanyang mga mata. Ang malabong larawan ng nakatunghay sa kanya ay unti-unting luminaw. Malalamlam na mata. Matangos na ilong. Malaki, mabilog, maitim na nunal sa daluyan ng luha. Ni Gil.

Ibinuka niya ang kanyang bibig. Gil. Naririnig mo ba 'ko, Gil. Ayoko pang mamatay Gil. Ayoko pa, Gil. Naririnig mo ba. Tulungan mo ako. Tawagin mo ang doktor. Gil. Sabihin mong gamutin ako. Kailangang gumaling ako, Gil. Maliliit pa ang anak natin, Gil.

Si Girlie. Nasaan si Girlie. Gil. Kawawang anak ko. Kayliit pa'y mauulila na . At si Boy. Hindi ko na makikita si Boy. Hindi na ako makikilala ni Boy. Gil. Gil. Mag-aaawa ka bang muli, Gil. Pag namatay ako? Huwag na, Gil. Mahirap ang kauling ina. Mahirap para sa mga bata. Kawawang Girlie at Boy. Aapihin lamang. Alam ko Gil. Alam ko. Alam ko. Patawarin mo ako, Gil. Nagsisisi ako, Gil. Nagkasala ako sa iyo, Gil. At kay Rina. Rina. Rina, saan ka man naroon, patawad. Emily, Eric, patawad.

O Mahabaging Ina ng awa, o Panginoong kong makapangyarihan sa lahat, bigyan ninyo ako ng pagkakataon. Itutuwid ko ang lahat. Isa lamang... isa lamang...

Pagkakataon.


“EMILY, kiss Tita Ched,” udyok ng isang kapatid ni Gil.

Kumurap-kurap, lumikot ang mga mata ni Emily. Lapat na lapat ang mga labi nito. At may dilim na nakatabing sa mukha.

Naupo si Ched sa sopa. “Emily, anak, halika. Hahalik sa iyo ang Mommy.”

Parang tuod sa pagkakatayo si Emily. Ang mga mata lamang ang kumikilos. Palipat-lipat sa mukha niya at sa kalong niyang sanggol.

“Baby brother mo, Emily. Ate Emily ka na ulit. Kalaro ni Eric. Kuya Eric na siya ulit. Apat na kayong anak ng mommy. Emily... Mommy, Emily. Mommy, hindi Tita Ched.”

Hindi pa rin kumikilos si Emily ngunit si Ched ay nakahanda nang maghintay.


LIWAYWAY, October 25, 1971