Sunday, April 26, 2009

COMMENTS AND FEEDBACKS, ABRIL 2009



COMMENTS AND FEEDBACKS, ABRIL 2009


MINSAN, MAY ISANG BARKADA…


-Ang lungkot na naman ng kwento mo! Kaya nga kung minsan ay ayaw ko ng basahin ang mga kwento mo. Mapapaiyak mo ako. Hindi ko malaman kong kanino ako magagalit - kay Manding na napakahina ng loob at hindi makapagtapat kay Sonia; o, kay Ben na hindi makapagtapat kay Manding na gusto rin niya si Sonia; o, kay Sonia na hindi nakakuha ng paraan upang masabi niya kay Manding na may gusto siya kay Ben ngunit mukhang nag-aatubili si Ben na lumigaw sa kanya!

Baka puede namang sabihin mo sa akin kung sino-sino ang mga ito talaga: sino si Ben, si Manding, si Sonia! (From B.)

(Sino nga ba si Ben? Si Manding? Si Sonia? Minsan, sa isang high school reunion na dadaluhan mo, lumingap ka sa paligid. Maaaring si Sonia ay isa sa mga kamag-aral mong hanggang ngayon ay “matibay” pa rin, dalaga but not for lack of opportunities. At si Manding ay isang kaibigan na binata pa rin, gayong marami namang mga dalagang nagkakagusto rito, ayaw lamang patulan. At si Ben…ay maaaring isang kaiskwela na wari ay maligayang nakapag-asawa, ngunit paminsan-minsan, mapapansin mong pasulyap-sulyap sa isang kamag-aral. Sa bawat isa sa kanila, o sabihin nang sa isang bahagi ng puso nila ay natitiyak kong katatagpuan ng mga alaalang katulad ng nasalaysay sa kwento. Ang panahong yaon na lubhang pinahahalagahan ang pagkakaibigan.

At natutuwa ako kapag sinasabi mong napapaiyak ka ng aking kwento. You may have noticed, most of my kwentos are poignant, may kurot kumbaga, sa puso. But then, that is life. Hindi lahat ay happy ending.)

- Binata pa rin....dalaga pa rin....!!! Gosh, what's stopping them? This is what-- - love can't be rushed nor forced. It must be free to find its own destiny! (From EVD)

(Look who’s talking! But I agree. Love can’t be rushed nor forced. Sumisibol iyan, kumbaga sa halaman. And it will seek its own level, kumbaga sa tubig. Kaya, kahit parang ayos naman ang lahat, dalaga naman at binata, kapag may kulang, whatever it is… then, walang mangyayari. Hindi mapipilit. Noon iyan… nang hindi padalus-dalos ang mga tao at ang lahat ay pinag-iisipan.)

-Ang saya nga ng Mahal na Araw sa probinsya, lalo na nga kung may barkada. Basa ng Pasion , tapos kain, manood ng senakulo, punta sa Kapitangan at may karidad pa sa daan (kariba at tubig para sa mga nauuhaw na naglalakad.) Hay! How time flies. Ngayon ay iba na , puro outing kung saan-saan at di na yata nag aayuno ang marami. Totoo nga yung sa kwento mo na ang mga magkakabarkada nun ay nagbibigayan lalo na pagdating sa mga sinisinta ng bawat isa. Masarap ring balik-balikan ang mga nakaraang panahon. Minsan ay napapangiti na lang ako sa sarili pag naiisip ko ang mga panahon ng mga Wackadoo. Aabangan ko na lang ang susunod mong story. Nakakaaliw kasi. Bye! (From CM.)

(Nabanggit mo ang Wack-a-doo! It was a barkada within a barkada. I would say, iyon ang younger set na kinabibilangan natin. Naalaala ko tuloy iyong mga “escapades” natin, na ang tawag ngayon, e, “gimik”. Iisipin mo bang nagkakasya tayo, labing-apat, sa isang owner na jeep! Na kapag nagbilangan ng tuhod, parang tig-i-tig-isa lamang, dahil patung-patong halos! Kung saan-saan tayo nakararating, kawawa ang dinaratnan na magpapakain ng pananghalian. Minsan nga, buko ang pananghalian natin, saka santol. Titibay naman ng ating mga tiyan, hindi nasisira. Saya lang talaga.)


-It brought back memories of Kapitangan in Paombong during Good Friday.
I like the ending - it leaves something to the imagination. (From G.)

(Nang mapunta ako sa Kapitangan sa Paombong ay may asawa na ako. Hindi kasi ako napayagan noon na pumunta rito kasama ang aking mga barkada, masyado raw mainit at maraming tao. Bueno, pag sinabi ng mga “old” (tawag natin sa erpat at ermat noon), wala tayong magagawa. Kaya, nang magkaasawa ako, na wala na sa kanilang poder, kinayag ko na ang aking asawa at maliliit na anak para maipakita ang mga nagpepenitensiya rito at ang mga nagpapapako sa kurus. Pero, ang isa pang hindi ko nakita at napanood noong araw ay ang nagsesenakulo sa Caingin! Gabi kasi gawin iyon at hindi rin ako napayagan noon.)


-Ganap na ganap ang pagkalarawan mo sa mga ginagaygay ng barkada. Masayang balikan ang mga lugar na yaon, na kinagisnan namin, at nilakaran din namin ng aking barkada. Kaya nga lang, 2 sa barkada ko ay mga pinsang buo ko at may nirereto sa akin na pinsan din nila sa kabilang side. Ang di masaya rito ay hindi ko kursunada ang nasabing kapitbahay. Ay bakit ba dito napunta ang usapan?...Basta, siyang-siya ako sa kwento mo. (From C.)

(Huhulaan ko kung bakit hindi mo kursunada! Dahil ba… ay, huwag na lang. Anyway, ang saya-saya noon, di ba? Bagaman at nitong nakaraang Semana Santa 2009, marami akong naging bagong karanasan. Dulot ito ng pangyayaring may dalawa akong munting balikbayan na nais ng kanilang ina na makaranas ng kung paano idaos ang Kwaresma sa Pilipinas. Ang nakatutuwa, ang mga ito ay “first time” din para sa akin.

Tulad ng “Salubong”. Hindi ako nakakita nito noong maliit ako, dahil kailangang gumising nang madaling-araw at magtungo sa pagsasa-lubungan ng Mahal na Birhen at ni Hesus kung saan may munting anghel na nakabitin o “suspended” sa karaniwan na ay isang mataas na puno, na siyang mag-aalis ng lambong ng Mahal na Ina pagdaraan nito. Isang coveted role ito ng mga batang babae. Kumbaga sa resume, nababanggit-banggit paglaki na ako aniya, e, ilang taong naging anghel sa salubong. Na kaya lamang natigil ay nang tumaba na at natakot na ang nanay na baka hindi na makaya ng nagdadalang lubid o anupaman.

At nakakita ako nito ngayon dito sa Marikina. Kasama ang mga munting balikbayan, nagtungo kami sa patio ng simbahan ng Saint Paul of the Cross kung saan magsasalubong ang dalawang karo na kinasasakyan ng Mahal na Birhen at ni Hesus.

Ang paglilibot ng barkada noong araw, na tinutupad ko ngayon sa pamamagitan ng visita iglesia tuwing Huwebes Santos, sisimulan sa UP Chapel, La Strada, Sta. Clara, San Roque, Concepcion, sa may Greenland, sa SSS, at ilang taong kasama pa ang Mount Carmel, Sto. Domingo at Divine Mercy, ay nabago rin sa taong ito. Dahil sa mga munting balikbayan, iba’t ibang araw ng Semana Santa ginanap ang pagbibisita.

Lady of the Abandoned sa San Roque (at itinuloy ng nanay na bisitahin ang Shoe Museum sa kalapit ng simbahan);

Virgen dela Paz & Buen Viaje sa Antipolo (at nag-uwi ng kasuy);

San Sebastian sa may Legarda (kung saan kinatok-katok pa ng mga bata kung bakal nga ang mga dingding at poste nito, bakal nga! At kung saan hugos na dumating sa akin ang alaala ng mga araw ko sa dormitoryo; kung kailan malimit kaming magsimba rito; kung paanong ang isang kasama sa kwarto ay inaaring parang pelikula ang misa, na kapag nag-abot ang dalawang misa ay nakabuo na raw siya);

Sto. Nino ng San Beda Chapel sa Mendiola (a, ang panahong iyon na kabisado namin ang cheer ng mga Bedan, the Red and the White, colors true, it is you, we defend, Fearless for you, our might to the fight we will lend, so wave banners wave, We will fight on for your glory, Red and White, we will fight till the fight is won! Bagong salta kami sa Manila, panahon ng NCAA at nina Caloy Loyzaga);

ang bagong simbahan sa tabi ng Mall of Asia (pero sarado pala ang MOA, kaya sa may Blue Wave sa Makapagal kami bumagsak);

Mother of Perpetual Help sa Baclaran (na kay tagal ding hindi nabisita, kaya parang kumpletong-kumpleto ang buhay nang muling napasok rito)

at ang pinakahuli, Saint Paul of the Cross sa SSS.

Tunay na naging napakamakahulugan ang nasabing linggo. Salamat sa mga balikbayan.)

At sa isang natalisod…

-magandang araw po!!!! taga balagtas po ba kayo? natisod ko lang po kasi ang blog nyo dahil naghahanap po ako ng storya ni dolphy na may kaugnayan sa balagtas. .taga balagtas po ako, at natutuwa po kapag may nakikitang mga sikat na personalidad na may kaugnayan sa bayan ng balagtas. maraming salamat po!!! (From Anonymous – adaptor….)

(Kung sino ka man, salamat din sa pagkatalisod mo sa aking blog. Hindi ako taga-Balagtas, ngunit taga-Bulacan rin. At kilala at paborito namin sa aming lugar si Dolphy, kasi nga ay kamag-anak siya ng Ka Picang na kapit-bahay/kamag-anak namin sa Malolos. Lahing Bigaa (Balagtas) siya na nakapag-asawa ng tagaroon sa amin. Kamag-anak rin yata niya si Macario Pineda, isang ipinagmamalaki rin ng inyong bayan. Sana ay muli kang bumisita sa aking blog para basahin ang mga kwento rito.)

Text comments: Sa mga nagtext sa akin, salamat din. Kay N na dinala pa ang kopya ng mga kwento sa Bicol para doon basahin; Kay R na ever faithful na tagasubaybay. At kay LTR, presidente (raw, ayon sa kanya) ng aking mga tagahanga, na nagsabing hindi lamang siya ang tagahanga ko, kundi pati ang kanyang mga kapamilya, salamat, salamat, salamat! Si LTR ay isang kilalang awtor ng mga aklat tungkol sa kanilang bayan at isang propesor sa UP.



Wednesday, April 1, 2009

MINSAN, MAY ISANG BARKADA



MINSAN, MAY ISANG BARKADA




Mahal na Araw. Taun-taon, dala ni Ben ang kanyang buong pamilya sa Baguio. Mula nang maliliit pa ang kanyang mga anak, hanggang sa lumaki at magkaisip ang mga ito, ang pagbabakasyon ay ginagawa nila taun-taon. Dahil maykaya sa buhay at may minanang matandang yaman sa probinsiya sina Ben, bukod sa pagkakaroon ng mabuting hanapbuhay, kayang-kaya niyang gawin ito. Ang iwanan ang init at alikabok ng Maynila.

Nang sinundang buwan, nagtapos sa kolehiyo, magkasabay ang dalawang anak ni Ben. Ang kanyang pangako, isang trip to Hongkong. Kasama ang ina.

“Paano ka, Dad?” ang tanong ng mga ito. “Anong gagawin mo habang wala kami?”

Tumawa si Ben. “Binata. Enjoy.”

Ang kanyang asawa ang nagtanong. “Aakyat ka pa rin ba sa Baguio?”

Saglit na nag-isip si Ben. Pagkuwa’y umiling. “Uuwi na lang ako. Sa baryo. Kina Ateng.”



Mahal na Araw sa baryo. Kailan ba nagsimula na binigyan niya ng pansin at kahalagahan ang araw na ito? Sa katolikong kolehiyo sa bayan siya nag-aral ng elementarya at haiskul. Lumaki siya sa piling ng isang palasimbang agwela. May isang panahong nagsakristan. Hindi kumakain ng karne sa lahat ng Biyernes na nasasakupan ng Mahal na Araw.. Nag-aayuno. Nagsisimba. Nangungumpisal. Nangungumunyon. At nang siya ay isa lamang na batang paslit, lumulundag nang pagkataas-taas para daw tumangkad, sa pagkabuhay ng kampana kinapaskuhan ng Pagkabuhay.

Natatandaan niya. Binatilyo siya at nasa haiskul nang una siyang payagan ng mga magulang na sumama sa isang pinsan na maglibot, mamasyal sa mga bisita ng kalapit nilang mga baryo.

Ang una nilang tinungo ay ang bisita ng kanilang baryo. Kung saan may nagbabasa, umaawit ng Pasyon, at may pakain pang miryenda, kahit sa mga miron na tulad nila.

Marami palang kaibigan si Ricky. Mga dalagita at binatilyo na tagaroon din sa kanila, sa kabilang kalye, namumukhaan niya, ngunit noon lamang niya nakaharap. Ipinakilala siya ni Ricky. “Pinsan ko, si Ben. Ben, ito si Manding, ang batikan sa languyan sa barkada. Sa tabing-ilog kasi ang bahay nila.”

Ngumiti si Manding. Iniabot ang kamay. “Tandaan mo lang, Ben, basta at pinakamaitim, ako yon, si Manding.”

Napangiti rin siya. Gusto niya si Manding. Mahigpit niya itong kinamayan. At nagpatuloy sa pagpapakilala si Ricky. “Si Rody, ang Dolphy ng baryo. Kaya lang, siya ang unang natatawa sa mga jokes niya. Nakakahiya.”

Tumawa si Rody. “Ipinakikita ko lang ang magagada at pantay-pantay kong mga ngipin.”

At tunay ngang magaganda, pantay-pantay at puting-puti ang mga ngipin ni Rody. Katulad din ng sa kapatid na si Linda. At pinsang si Mely. Kahuli- hulihang ipinakilala ni Ricky si Sonia. “Ang Musa ni Balagtas sa aming high school sa may kapitolyo.”

Inirapan ni Sonia si Ricky. “Musang, kamo…”

Gandang Pilipina, may maamong mukha, malalamlam na mga mata, makinis at kayumangging kutis, mahabang buhok, mabining ngiti at mahinhing kilos, si Sonia ay palagay pa ang loob kung makipag-usap. Maganda na ay mabait pa. at nang gabing iyon, may kakaiba nang damdamin siyang nadama para rito.

“Sasama ba kayo sa amin, Ricky?” tanong nito. “Mamamasyal kami sa iba pang mga bisita.”

“At makikikain,” sambot ni Rody.

“Pero, kailangan munang bumasa ng Pasyon,” singit ni Linda.

“Marunong ka bang kumanta ng Pasyon, Ben?”

Napamaang siya, sabay sulyap sa isang grupo ng matatandang nakaupo sa isang mahabang bangko, kaharap ang isang mesang kinapapatungan ng aklat ng Mahal na Pasyon na binabasa nang pakanta, na ang mga tinig, kaytitinis, ay nagpapahabaan ng indayog.

“Sila’y humahabi,” wika ni Manding.

“Marunong ka bang humabi, Ben?” nanunuksong tanong ni Mely..

Umiling siya. At sabay sabay ang lahat. “Tuturuan ka namin.”

Nang unang gabing yaon, natuto siyang umawit ng Pasyon sa pamamagitan ng dalawang uri ng himig. Ang una ay ang pangkaraniwan na niyang naririnig. Ang ikalawa ay ang inuulit ang unang apat na pantig ng tatlong magkakasunod na linya.

Matapos silang umawit ng tatlong pahina, inanyayahan silang magmiryenda ng mga nag-aasikaso ng pabasa. Sa likod ng altar ng bisita, may isang mesang mahaba, laging may nakahaing pagkain, noon ay sotanghong may sabaw at sari saring tinapay. Pagtayo ng mga tapos nang kumain, may panibagong dudulog. Kaya sa likod ng bisita sa pinagtungkong tatlong malalaking bato na kinapapatungan ng isang malaking kaldero ng sotanghon, walang tigil nang kababanto ng tubig ang kusinera.

Miyerkoles Santo noon. Nakatatlo pa silang bisita. Sto. Rosario, San Juan, Sto. Cristo. Namaos sila sa kakakanta. Ngunit busog naman sila sa kamimiryenda. Spaghetti na paborito niya. Sopas na makaroni na panay makaroni raw, walang mahagilap na mano\k si Rody. At pansit bihon na nagkamurahan naman sa hipon, dahil malapit raw sa punduhan ng Atlag, sabi naman ni Manding.

Huwebes Santo. Ipinagpaalam siya ni Ricky na isasama sa isang piknik. Sa Masili. Maraming talaba at inihaw na bangus.

Ayaw pumayag ang kanyang ina. “May nagpipiknik ba ng Huwebes Santo?”

Nang makisagot ang kanyang impo. “Noong kapanahunan namin, nagpipiknik rin kami kung Huwebes Santo. Hindi nga lamang sa Masili, kundi sa Pamarawan.”

At tuluy-tuloy na itong nagkuwento ng mga masasayang araw ng kanyang kabataan. Pamamangka sa ilog. Mga bangkang walang pakaway. Mga dalagang nakabaro’t saya gayong sa piknikan pupunta. Ngunit ang pagkain ay talaba ring bahagya nang nabanlian ng kumukulong tubig, isasaok na sa napakaasim na sukang Paombong at hiniwang pinong sibuyas tagalog at dinikdik na pamimta. Inihaw na bangos na napakataba ng tiyan. At alimango na siksik ng aligi ang talukap, na kahit na pinapantal ang kanyang ingkong kapag kumain nito, ay sige pa rin, banat pa rin ng kain, bahala na ang dahon ng malaiba na tumanggal ng mga nasabing pantal.

At natural, napayagan siyang sumama kay Ricky sa piknik sa Masili.

Hindi niya makakalimutan ang piknik na iyon. Masaya ang barkada. Habang sila ay namamangka, de motor, ay umaawit sina Sonia. Mga awitin nina Nida Blanca at Sylvia La Torre, panahon noon ng pelikulang Waray Waray. Na sisingitan ni Rody ng masiglang awit ni Bobby Gonzales, o ang babae, pag minamahal, may kursunada’y aayaw-ayaw… na siempre, ikagagalit ng mga babae, kaagad sasalok ng tubig sa ilog at babasain si Rody.

Ngunit ang hindi niya malilimot kailanman ay ang nangyari nang sila ay namamangka nina Sonia. Tuturuan daw siyang sumagwan. Ngunit malilikot ang kanyang mga sakay at tumaob ang bangka. Hindi siya gaanong marunong lumangoy at kaagad siyang nakainom ng tubig. Dagli namang nakarating sa kanilang kinaroroonan sina Manding, Rody at Ricky at kaagad nasaklolohan ang mga babae na pawa namang nakakapit sa bangka. Hindi kaagad napansin ng mga ito na siya ay nalulunod. Akala niya ay katapusan na ng lahat sa kanya nang biglang may bisig na kumawit sa kanyang leeg. Si Manding.

“Salamat, Manding, salamat,” wika niya matapos siyang mahimasmasan.

“Walang anuman, Ben.”

“Utang ko sa iyo ang aking buhay,” ulit niya.

Umiling si Manding. Pagkuway saglit na nag-isip. “Gusto mo ba, Ben, tuturuan kitang lumangoy?”

Tumango siya. Aba, oo. Gusto niya. At mula noon, tuwing Sabado ng umaga, kasama na siya nina Manding, Ricky at Rody, may bitbit na miryenda, nilagang mais o kamote, singkamas kaya, bitsu butso, turong munggo, sugod na sila sa dongan, tawid ng tulay ng Lambingan, lakad na sa pilapil, dahan-dahan nga lamang at baka makatapak ng kung ano, lundag sa mga prinsa, hanggang makarating sa Kalero, at doon, buong umaga siyang tinuturuang lumangoy ni Manding. Siya at si Manding ay naging magkaibigang matalik. Hindi lamang tagapagligtas ng kanyang buhay, si Manding ay itinurng niyang parang kapatid.

Natapos silang lahat ng haiskul sa kani-kaniyang pinapasukang paaralan. Halos lahat sila ay lumuwas ng Maynila upang kumuha ng mga napiling kurso. Sina Rody at Linda, si Mely, si Ricky, siya at si Sonia. Maliban kay Manding. Hindi kayang papag-aralin ng mga magulang si Manding sa Maynila. Sa Trade School lamang, sa may kapitolyo. Vocational.

Anong lungkot ni Manding. Ngunit higit ang kanyang pagkalungkot sa narinig na pagtatapat nito. “Wala na talagang pag-asa, Ben,” anito.

Akala niya ay tungkol sa pag-aaral ang sinasabi ni Manding at ang kanyang sagot. “Tapusin mo ang iyong vocational. Sunod ay maghanap ka ng trabaho sa Maynila. Saka ka mag-aral sa gabi. Tiyaga lang, Manding...”

Umiling si Manding. “Si Sonia…”

Napatingin siya sa binata. “Ano si Sonia.

Nagbuntong-hininga si Manding. “Maganda si Sonia. Pagdating niya sa Maynila, maraming liligaw sa kanya. At tiyak, makakatagpo siya ng magugustuhan. Sa palagay mo ba, Ben, pipiliin niya ako, lumigaw man ako sa kanya?”

Natigilan siya, hindi nakakibo. Sapagkat alam niya, nadarama niya, nakikita niya sa mga kilos at salita, kung sino ang pipiliin ni Sonia kapag niligawan ito. Siya. Si Ben. At ano ang masasabi niya kay Manding?

Buo na sana ang kanyang mga balak. Pagdating sa Maynila, dadalaw-dalawin niya sa tinitirahan si Sonia. Unti-unti, ipahihiwatig niya ang kanyang niloloob. Na mahal niya ito, matagal na. hindi nga lamang niya sinabi, ni ipinahalata, noong barkada pa sila sa baryo, dahil ayaw niyang masira ang kanilang pagsasamahan, mahaluan ng ligawan, na sa kalakaran sa kanila ay hindi maganda. Ngunit sa harap ng ipinagtapat ni Manding na lihim na pagtatangi sa dalaga, anong hakbang ang kanyang gagawin?
Si Manding na pinagkakautangan niya ng kanyang buhay. Matalik niyang kaibigan. Parang kapatid. Si Manding na sa kanilang barkada, ay siya nang masasabing pinakakapos sa buhay, hindi makapag-aral sa Maynila. Kung mabibigo pa ito sa pag-ibig na siya ang dahilan…

Sa Maynila, sa buong panahon ng kanilang pag-aaral, dinalaw-dalaw rin niya si Sonia. ngunit hanggng doon lamang. Kuwentuhan. Kahit pa minsan, sila ay natitigilan. Ang isa ay waring may nais sabihin. Ang isa ay waring may hinihintay na marinig.

Sa baryo, tuloy ang lakad ng barkada, basta at nagkakatipun-tipon. Lalo at Mahal na Araw. Miyerkoles Santo, lakad na silang lahat. Iisa-isahin na ang mga bisita sa baryo. Sto. Rosario, San Juan, Sto. Cristo, Atlag.

Huwebes Santo, Panasahan, Matimbo, Mambog. Pag-uwi’y hilahod na sila sa paglakad. Alas dos ng madaling araw. Marami nang tao sa punduhan sa Atlag.

Biyernes Santo, umagang-umaga pa lamang, sugod na sila sa Kapitangan, sa may Paombong para makipagsiksikan sa panonood ng mga nagpepenitensiya. Nagtitiis ng pagod, uhaw at init ng araw, para na ring sakripisyo.

At kung gabi ng Biyernes Santo, magkakasama na silang lahat, iilaw sa prusisyon. Nang kabataan pa nila, paborito nilang tapatan at ilawan ang karong kinaroroonan ni Kristo na may pasang krus, habang nakapaligid dito ang mga Hudyo. Natutuwa kasi si Sonia sa Hudyo na may hinihipang trumpeta. Kalaunan, sa tapat na ng Santo Sepulchro sila umiilaw. At kahuli-hulihan, sa tapat ng namimighating Birhen, na siyang dulo ng prusisyon.

Sabi tuloy ni Rody, “Tumatanda na tayong talaga. Noong araw, katuwaan lang, laro lang ang pag-ilaw sa prusisyon. Ngayo’y talagang nasa sa loob na natin.”

Tatango siya, sapagkat sa kanyang sarili, may dahilan ang pag-ilaw niya sa prusisyon. Siya’y walang sawa sa pagdarasal. Sana… sana’y makatagpo na ng ibang iibigin si Manding. Sana, Diyos ko, sana…. Upang magkaroon na siya ng kalayaang lumigaw kay Sonia. A, ang panahong yaon na ang utang na loob ay talagang tinitingnan, ang pagkakaibigan ay hindi basta tinatalikuran…

Hanggang lumipas ang mga taon. Maestra na si Sonia, naging guro sa paaralang sental ng bayan. Si Manding ay napasok na kawani sa munisipyo. Nag-asawa na si Rody. Gayon din si Mely. Si Linda ay nag-abroad, sa California. Si Ricky ay nasa Canada. At si Manding ay umiibig pa rin kay Sonia. Si Sonia ay umiibig pa rin sa kanya. Siya ay umiibig pa rin sa dalaga. At kanyang naisip, kailangan na niyang kumilos. At sa unang pagkakataon, iminulat niya ang kanyang mga mata, ibinukas ang kanyang sarili sa mga nakikita at nadarama, iniharap ang puso sa isang bagong Sonia. Ipinaubaya na niya ang Sonia ng kanyang kabataan sa kanyang kaibigan. Nag-asawa siya sa iba. Halos hindi na umuwi sa baryo, lalo’t ang Ateng na lamang niya ang naiwanan ng mga namayapang magulang. Ang kanilang barkada ay wala na. nabuwag na.



Sa tabi ng bakod, nakatayo si Ben, katabi ng kanyang Ateng, nanonood ng nagdaraan prusisyon.

Sa tapat ng Santo Sepulchro, isang lalaki ang humiwalay sa prusisyon. “Ben…” bati nito.

“Manding…” Mahigpit niyang kinamayan ang kaibigan.

Kumusta? Mabuti. Kailan ka pa? Kahapon lang. O, ano, ikaw?. Eto. Pasyal ka. Sige. Talaga. Oo. Sige.

At sila’y naghiwalay.

Sa tapat ng namimighating birhen, isang babae na nagrorosaryo, tuwid na tuwid ang tingin, ang saglit na lumingap, tumingin sa bahay nina Ben, sa bakod na kinaroroonan ni Ben. At nang magtama ang kanilang mga paningin, ay biglang nagliwanag ang mukha, sumilay ang isang ngiti.

Ben!

Sonia…

Malayo na ang prusisyon ay nakatayo pa rin sa tabi ng bakod si Ben. Wari, nakadikit pa rin sa kanyang balintataw ang larawan ni Sonia. At ni Manding.

Dalaga pa rin. Binata pa rin.

At nais niyang lumuha.


Abril 20, 1987, Liwayway